Stap 4

De moeilijkheidsgraad van de stof in Stap 4 ligt hoger dan die van de derde. Dat is voor­namelijk het gevolg van het toenemen van het aantal zetten van de oplossingen van de opgaven. Bij de meeste onderwerpen is de oplossing 2½ zet diep: wit speelt, zwart antwoordt, wit speelt, zwart antwoordt en wit scoort. Een goede beheersing en toepassing van de onderwerpen uit Stap 3 (en lager) is daarom absoluut een vereiste!

De tactiek staat voor een groot deel in het teken van de voorbereidende zet. Een directe aanval werkt nog niet en een voorbereidende actie is nodig. Alle bestaande voorbereidingen komen aan bod: lokken, uitschakelen verdediging, jagen, richten en ruimen.

Langzamerhand spelen ook positionele aspecten meer en meer een (bescheiden) rol in de partijen van een vierde stapper. Dergelijke vage onderwerpen zijn goed aan de hand van het eindspel over te brengen. De lessen over materieel voordeel en eindspelstrategie bevatten veel strategische zaken. Verder zorgt de les over zwakke pionnen ervoor dat leerlingen iets bewuster (niet veel, maar toch) met hun pionnen spelen. Hetzelfde geldt voor de les over de opening. Overigens blijft de behandeling van positionele factoren het best te verwezenlijken bij de bespreking van de partijen van de leerlingen.

De 'vierde stap' bestaat uit een handleiding en vier werkboeken.

Handleiding voor schaaktrainers Stap 4

Werkboek Stap 4

Werkboek Stap 4 extra

Werkboek Stap 4 plus

Werkboek Stap 4 mix

Bekijk enkele bladzijden uit een boek naar keuze: download.

Handleiding voor schaaktrainers Stap 4


Handleiding voor
schaaktrainers
Stap 4

7e druk 2023
240 pagina's
met tekeningen

De handleiding is een grote steun voor de schaaktrainer, zelfs voor een ervaren lesgever. Kant en klare lessen, aanwijzingen voor het werken met de werkboeken, hulp geven, noem maar op.
De antwoorden van het basis- en het pluswerkboek staan niet meer in de handleiding (ze zijn natuurlijk wel te downloaden). Dit betekent dat er naast de uitbreiding met 40 bladzijden nog meer ruimte is voor de inleidende artikelen, lessen en extra oefenmateriaal voor uitspelen of analyseren.

Inhoud:

Inleidende artikelen (31 blz.) over:


Stap 4 basis

In Stap 4 komen 17 lessen aan bod:

  1. Voordeel in de opening
  2. Onderbreken
  3. Lokken
  4. Blokkeren
  5. Vooruitdenken
  6. Penning: Lokken
  7. De vrijpion
  8. Uitschakelen verdediging
  9. De magneet
  10. Zwakke pionnen
  11. Materieel voordeel
  12. Jagen en richten
  13. Koningsaanval
  14. Zevende rij
  15. Eindspelstrategie
  16. Ruimen
  17. Dame tegen pion


Stap 4 plus

Verder 11 lessen voor het plus werkboek.

  1. Koningsaanval
  2. Kwetsbaar in de opening
  3. Onderbreken
  4. Blokkeren
  5. Remise
  6. Insluiten
  7. Klein plan
  8. Pionneneindspel
  9. Aftrekaanval
  10. Eindspeltechniek
  11. Het schaakprobleem

Werkboek Stap 4


Stap 4
12e druk 2022
56 pagina's
met tekeningen

Sinds de 9e druk verschijnt het werkboek Stap 4 alleen nog in een 4-talenversie, waaronder Nederlands.

De 11 geheugensteunen zijn verdwenen maar nog wel als download beschikbaar: Stap 4.
Op de vrijgekomen pagina's zijn meer dan 100 nieuwe opgaven toegevoegd (totaal 631).


Probeer een 12-tal opgaven! Koningsaanval


De onderwerpen van de opgaven zijn dezelfde als die in de handleiding.
Zie Handleiding voor schaaktrainers.




Werkboek Stap 4 extra


Stap 4 extra
2e druk 2007
56 pagina's
met tekeningen

Lees meer over de Extra boeken onder info.

In het extra werkboek staan 54 pagina's met opgaven, liefst 54x12=648-31 (tekeningen)= 617 opgaven.

Allereerst komen de oefeningen met bekende thema's uit Stap 4:

Verder enkele thema's uit een lagere stap maar met de moeilijkheidsgraad van de vierde.
De laatste 26 bladzijden zijn toetsen. In een geheugensteun staan richtlijnen voor het oplossen van opgaven zonder themaaanduiding.

Maak een toets!

Werkboek Stap 4 plus


Stap 4 plus
2e druk 2015
56 pagina's
met tekeningen

Lees meer over de Plus boeken onder info.

Hoe hoger de stap, des te meer onderwerpen de moeite waard zijn om te behandelen. We besteden aandacht aan de opening, het middenspel en eindspel, zowel op strategisch als tactisch gebied.

Lessen voor het werkboek stap 4 plus zijn vanaf de vijfde druk in handleiding van Stap 4 opgenomen.

De inhoud van het werkboek stap 4 plus:

Min of meer nieuwe onderwerpen:

Verdieping van (summier) behandelde onderwerpen:

Lessen voor het plusdeel staan in de handleiding van Stap 4.

Werkboek Stap 4 mix


Stap 4 mix
2e druk 2021
64 pagina's
met tekeningen

Waarom deze uitbreiding? Lees meer over de Mixboeken onder info.

In het mix werkboek staan 62 pagina's met opgaven, liefst 62x12=744-17 (tekeningen e.d) = 727 opgaven.

De thema's zijn bekend uit Stap 4 en Stap 4 plus en de lagere stappen. Voor de plusboeken waren er tot dusver geen gemixte oefeningen. Voor alle oefeningen is er de simpele opdracht: Speel de beste zet. Net als in een echte partij weet je niet of je kunt winnen of je moet verdedigen. Welke aanvalsdoelen zijn er? Wat dreigt de tegenstander? Is het tijd om te remise te maken? Kortom, van alles wat.
Twee soorten opgaven zijn anders: er is op elke bladzijde een meerkeuzevraag en een opgave met een variant onder het bord die je moet aanvullen. Alleen op de laatste 8 bladzijden staat het thema aangegeven: mat in twee problemen.